yüz siniri ne demek?

Yüz Siniri (Nervus Facialis)

Yüz siniri (Nervus facialis), 7. Kranial sinir olarak da bilinir, insan vücudundaki önemli sinirlerden biridir. Hem motor hem de duyusal fonksiyonları vardır ve yüz kaslarının kontrolü, tat duyusu ve bazı otonomik fonksiyonlar gibi çeşitli işlevlerde rol oynar.

Anatomisi

Yüz siniri, beyin sapında, pons ve medulla oblongata arasında yer alan yüz siniri çekirdeğinden (nucleus facialis) çıkar. Sinir, temporal kemik içindeki iç kulak yolu'ndan geçerek kafatasını terk eder.

Yüz siniri temel olarak iki ana kökten oluşur:

• Motor Kök: Bu kök, yüz kaslarını innerve eder ve mimiklerin kontrolünü sağlar.
• İntermedius Sinir (Nervus Intermedius): Bu kök, tat duyusu (dilin ön 2/3'ü), gözyaşı bezlerinin, tükürük bezlerinin (submandibular ve sublingual bezler) ve burun mukozasının salgılanması gibi duyusal ve otonomik fonksiyonları taşır.

Yüz siniri, kafatasını stilomastoid foramenden terk ettikten sonra beş ana dala ayrılır:

1. Temporal Dal: Frontalis kasını ve orbicularis oculi kasının üst kısmını innerve eder (Alın kırışıklıkları ve gözleri sıkıca kapatma).
2. Zigomatik Dal: Orbicularis oculi kasının alt kısmını ve zigomatik kasları innerve eder (Gözleri kapatma ve gülme).
3. Buccal Dal: Ağız çevresindeki kasları innerve eder (Yanakları şişirme, ıslık çalma).
4. Marginal Mandibular Dal: Alt dudak ve çene kaslarını innerve eder (Ağzı aşağı çekme, dudak bükme).
5. Servikal Dal: Platysma kasını innerve eder (Boyun derisini gerginleştirme).

Fonksiyonları

Yüz sinirinin temel fonksiyonları şunlardır:

• Motor: Yüz kaslarının kontrolü (mimikler, gözleri kapatma, ağız hareketleri).
• Duyusal: Dilin ön 2/3'ünden tat duyusunun taşınması.
• Otonomik: Gözyaşı bezlerinin, tükürük bezlerinin (submandibular ve sublingual bezler) ve burun mukozasının salgılanmasının düzenlenmesi. Stapedius kası'nı innerve ederek işitme duyusunda da rol oynar.

Yüz Siniri Felci (Bell Paralizisi)

Yüz sinirinin hasar görmesi veya fonksiyon bozukluğu, yüz siniri felci (Bell paralizisi) olarak bilinen duruma yol açabilir. Bu durum, yüz kaslarının bir tarafında zayıflık veya felç ile karakterizedir.

Nedenleri:

• İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) (Bell paralizisinin en yaygın nedeni).
• Viral enfeksiyonlar (Herpes simpleks, Herpes zoster).
• Bakteriyel enfeksiyonlar (Lyme hastalığı).
• Travma (kafatası kırıkları, yüz yaralanmaları).
• Tümörler (Akustik nörinom).
• İnme (Felç).
• Ramsay Hunt Sendromu (Herpes zoster'in yüz sinirini etkilemesi).

Belirtileri:

• Yüzün bir tarafında ani başlangıçlı zayıflık veya felç.
• Ağzın bir tarafının sarkması.
• Gözü kapatmakta zorluk.
• Tat alma duyusunda değişiklik.
• Gözyaşı üretiminde azalma veya artma.
• Tükürük üretiminde azalma veya artma.
• Kulak ağrısı veya kulakta ses duyma (hiperakuzi).

Teşhis:

• Fiziksel muayene.
• Nörolojik muayene.
• Elektromyografi (EMG).
• Sinir ileti çalışmaları.
• Gerekli görülürse MRI veya BT taraması.

Tedavi:

• Kortikosteroidler: Özellikle erken evrede başlandığında iyileşme şansını artırır.
• Antiviral ilaçlar: Viral enfeksiyon kaynaklı durumlarda kullanılır.
• Göz bakımı: Gözü kuruluktan korumak için suni gözyaşı damlaları ve gece yatarken göz bandı kullanımı.
• Fizik tedavi: Yüz kaslarını güçlendirmek ve kontraktürleri önlemek için.
• Cerrahi: Nadiren, tümör veya travma gibi durumlarda sinir onarımı veya dekompresyon için gerekebilir.

Diğer Yüz Siniri Hastalıkları

Yüz siniri felci dışında, yüz sinirini etkileyebilecek diğer durumlar şunlardır:

• Hemifasiyal Spazm: Yüzün bir tarafındaki kasların istemsiz kasılması.
• Bell's Palsy Tekrarları: Daha önce Bell paralizisi geçirmiş kişilerde tekrarlayan ataklar.
• Yüz Siniri Tümörleri: Yüz sinirini etkileyen nadir görülen tümörler.

Özet

Yüz siniri, yüzün mimik kaslarının kontrolü, tat duyusu ve otonomik fonksiyonlar gibi birçok önemli işlevi olan karmaşık bir sinirdir. Yüz siniri felci, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen yaygın bir durumdur. Erken teşhis ve uygun tedavi, iyileşme şansını artırabilir.